Kiedy przysługuje zachowek?

Kiedy przysługuje zachowek? Zachowek można scharakteryzować jako roszczenie pieniężne o określoną część majątku spadkowego jeśli spadkodawcy ustawowi nie otrzymali tego majątku. Zgodnie z przepisem kodeksu cywilnego zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy.

Poniżej przedstawię typowe sytuację, kiedy przysługuje zachowek uprawnionemu.

Testament pomija spadkobierców ustawowych uprawnionych do zachowku lub został sporządzony testament negatywny. 

Pierwsza sytuacja występuje wtedy, gdy spadkodawca sporządził testament, w którym pominął spadkobiercę ustawowego, który dziedziczyłby z ustawy, gdyby nie sporządzono testamentu. Wtedy takiemu pominiętemu spadkodawcy przysługuje prawo do zachowku. Zachowek ten wynosi jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W innych zaś wypadkach 1/2 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał.

Natomiast testament negatywny to taki testament, w którym spadkodawca postanowił, że dany spadkobierca będzie wyłączony od dziedziczenia ustawowego. Jeżeli taki spadkodawca nie jest równocześnie wydziedziczony to jak najbardziej przysługuje mu zachowek. Taki negatywny testament nie pozbawia zachowku.

Spadkodawca darował cały majątek przed śmiercią

Druga sytuacja ma zastosowanie zarówno do przypadku, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu lub go sporządził testament, ale do spadku już nic nie wchodzi. Dzieje się tak np. gdy spadkodawca darował cały swój majątek przed śmiercią. 

W tej sytuacji, spadkobiercy są uprawnieni do zachowku, a zatem mają roszczenie pieniężne do określonych osób o zachowek.

Spadkobierca ustawowy został powołany w testamencie w mniejszej części niż wynika to z ustawy

Trzecia sytuacja występuje, gdy spadkodawca sporządził testament, w którym powołał do dziedziczenia spadkodawcę do spadku ale w części mniejszej niż część, która przypadałaby mu z ustawy. W takiej sytuacji jeżeli przy takim dziedziczeniu testamentowym nie otrzymał wartości należnego mu zachowku, wtedy przysługuje uprawnienie do zachowku uzupełniającego.

Jeśli potrzebujesz porady prawnej w swojej indywidualnej sprawie, proszę o kontakt z Kancelarią.